Caleidoscoop

De in Lissabon geboren Rafael Toral heeft de afgelopen 20 jaar gespeeld in bands als No Noise Reduction en MIMEO en samengewerkt met artiesten als Sei Miguel, Phill Niblock, Rhys Chatham, John Zorn, Thurston Moore, Dean Roberts, Christian Fennesz, Alvin Lucier, Evan Parker, David Toop, en Jim O’Rourke. Hij houdt ervan experimentele muziek te maken met gitaar en elektronica. Hij heeft voor het verschijnen van zijn vorige cd Space, onderdeel van zijn ambitieuze “Space Program”-project, al geroepen dat hij avant-garde zou vernieuwen. Dat doet hij vanuit de jazzmuziek, waar hij naar eigen zeggen het meest van kan leren. Hij heeft nieuwe muziek willen maken die jazz noch elektronische muziek is en toch allebei ook weer wel. Hij creëert daar een tijdloos universum mee, dat op prachtige wijze weet te integreren.
Op zijn nieuwste werk Space Solo 1 gaat hij daar gewoon mee verder. In de eerste compositie “Portable Amplifier” maakt hij gebruik van de feedback van een versterker die hij volgens een ingewikkeld procédé filtert. Dit zet hij om naar hortende elektronische geluiden die als een soort metalige trompetklanken, die passen bij zijn eigen geschapen genre. Meer dan ooit lijkt hij de ruimte tussen de geluiden te gebruiken, waarbij het ontbreken van geluid de ruimte toch weet op te vullen. Niet door verbeelding, maar gewoon doordat het er tussenuit kan. Net als je bij een woord de klinkers weghaalt en toch kan lezen wat er staat. In 21,5 minuut weet hij hiermee diepe indruk te maken. De overige 4 composities zijn een stuk korter. In twee van die stukken werkt hij ook met een versterker, waarbij hij weer die ondenkbare jazz-elektronica hybride laat horen met gebruik van bijzondere effecten en ambientachtige softnoise. Verder werkt hij nog met een oscillator en een joystick aangesloten op een elektronisch circuit. Het is ongelooflijk wat voor een ongrijpbare geluiden hij hiermee weet te produceren. Niet organisch en toch weer wel. Zijn muziek bevat elementen van Aube en Ryoji Ikeda, maar staat eigenlijk los van alles en iedereen. Waarschijnlijk wordt dit afgedaan als piepknor muziek, maar voor degenen die meer zitvlees hebben krijgen een onbeschrijflijke, soms haast fysieke ervaring. Ruimte en tijd bestaan even niet meer.
Jan Willem Broek | 06 april 2007